Wypalenie zawodowe

Wypalenie zawodowe, czyli tzw. Syndrom Burn Out – jest efektem ubocznym związanym z chronicznym stresem występującym w pracy, najczęściej polegającej na stałym kontakcie z ludźmi, w tym z klientami. Wypalenie stanowi reakcję organizmu na długotrwałe, intensywne zaangażowanie emocjonalne w ich sprawy.

Objawia się ogólnym wyczerpaniem fizycznym i psychicznym, przewlekłym zmęczeniem i stanami depresyjnymi. Trudno określić początek powstania problemu, gdyż z reguły jest to długi proces, a czynniki które go wywołują, z czasem się nasilają. Wypalenie zawodowe może przybierać różne postaci i dotyczyć różnego rodzaju osób, jednak istnieją cechy, które zwiększają prawdopodobieństwa wystąpienia tego zjawiska. I tak zmniejszona samoocena i brak wiary we własne możliwości, ale także zbyt duże wymagania wobec własnej osoby i branie na siebie wszystkich obowiązków w przekonaniu, że nikt nie jest w stanie wykonać ich lepiej, stanowią czynniki mogące prowadzić do wypalenia zawodowego.

Wypalenie zawodowe jest bardzo złożonym zjawiskiem, a jego powstanie zależy od co najmniej kilku elementów, zarówno indywidualnych, wynikających z cech osoby, której ten syndrom dotknął oraz środowiskowych, czyli oddziałujących z zewnątrz. Wśród tych czynników, jako zwiększające prawdopodobieństwo powstania tego problemu wymienia się:

• wysokie ambicje i wysokie wymagania wobec siebie, przy jednocześnie małym wpływie na daną sytuację,
• wyolbrzymianie sytuacji, idealizowanie swojej pracy i jej misji, a także wyolbrzymianie porażek,
• zaniedbywanie własnego rozwoju zawodowego, brak możliwości awansu, stagnacja na jednym stanowisku,
• konieczność podejmowania działań wbrew swoim poglądom i wartościom, brak asertywności i uległość,
• zaniedbywanie życia towarzyskiego lub jego brak, problemy w życiu osobistym, brak zainteresowań poza pracą.

Syndrom Burn Out objawia się także poprzez ogólne poczucie porażki i związane z tym stanem rzeczy poczucie winy, złość i niechęć, chęć odosobnienia, pesymizm, niezdolność koncentracji, a także szereg dolegliwości fizycznych jak bóle głowy, problemy żołądkowe i częste przeziębienia i choroby. Osoba dotknięta wypaleniem zawodowym swoimi zachowaniami i emocjami oddziałuje nie tylko na współpracowników, ale także na rodzinę, znajomych, osoby obce, co w efekcie powoduje także znaczne pogorszenie się jej relacji społecznych.

Symptomami, które powinny niepokoić są między innymi stałe poczucie przepracowania, niechęć do pracy, negatywna postawa wobec współpracowników i klientów, drażliwość i poirytowanie występujące także poza gruntem zawodowym, zwiększona zachorowalność, pesymistyczne podejście do życia.

We wczesnym etapie wypalenia często osoba dotknięta tym zjawiskiem jest w stanie sama uporać się z problemem poprzez bardziej racjonalne dysponowanie własnym czasem, zwiększenie równowagi między pracą a życiem osobistym, dłuższy odpoczynek czy znalezienie hobby. W etapach bardziej zaawansowanych często konieczne jest skorzystanie z pomocy specjalisty, terapeuty, a nawet zmiana pracy.