Urlop macierzyński

Po naciskach ze strony pracujących matek, zmieniły się na bardziej liberalne przepisy dotyczące urlopów macierzyńskich. Zasiłek macierzyński może być wypłacany nawet przez rok.

Dla dziecka urodzonego w 2014 roku dni wolne na opiekę przysługują zarówno matce i ojcu, którzy mogą wykorzystać:

• 20 tygodni urlopu macierzyńskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka, z czego 14 dni przypada wyłącznie dla matki, jest to ilość dni w ramach urlopu podstawowego, którą trzeba wykorzystać,
• 6 tygodni urlopu dodatkowego, który następuje bezpośrednio po urlopie podstawowym, można go wykorzystać w pełnym wymiarze, częściowo lub wcale, w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci czas urlopu dodatkowego wydłuża się do 8 tygodni,
• 26 tygodni urlopu rodzicielskiego, którego warunkiem udzielenia jest wykorzystanie bezpośrednio przed nim urlopu dodatkowego w pełnym wymiarze.

Zatem w sumie na urlopie macierzyńskim można przebywać 52 tygodnie (w przypadku urodzenia jednego dziecka), i w tym czasie rodzic posiada prawo do otrzymywania zasiłku macierzyńskiego. Maksymalna długość urlopu macierzyńskiego zwiększa się wraz z urodzeniem większej ilości dzieci i wynosi on:

• 65 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci, w tym 33 tygodnie urlopu podstawowego, 8 tygodni dodatkowego urlopu macierzyńskiego i 26 tygodni urlopu rodzicielskiego,
• 67 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci, w tym 33 tygodnie urlopu podstawowego, a ilość dni dwóch pozostałych rodzajów urlopu się nie zmienia,
• 69 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci, w tym 35 tygodni urlopu podstawowego, a wielkość dwóch pozostałych rodzajów urlopu nie ulega zmianie,
• 71 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci, w tym zmienia się wyłącznie ilość tygodni urlopu podstawowego i wynosi ona 37.

Wysokość zasiłku zależna jest od podstawy wymiaru ubezpieczenia zdrowotnego, czyli składek zdrowotnych jakie w imieniu matki lub ojca dziecka pracodawca wpłacał do ZUS, bądź jakie rodzic wpłacał osobiście jeśli prowadzi działalność gospodarczą. Przy obliczaniu wysokości zasiłku bierze się pod uwagę składki z ostatnich 12 miesięcy, chyba że czas zatrudnienia lub prowadzenia firmy trwał krócej.

Rozpoczynając urlop macierzyński należy zdecydować, w jakiej wysokości wypłacany ma być zasiłek macierzyński. Wybrać można spośród dwóch wariantów – 100% przez pierwsze pół roku i 60% przez kolejne pół roku, lub 80% przez cały rok. Natomiast jeśli kobieta z rezygnuje z wykorzystania urlopu rodzicielskiego, czyli wykorzystuje tylko obowiązkowy, podstawowy urlop macierzyński, zasiłek będzie jej wypłacany w 100% wysokości.

Wniosek o urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski może zostać złożony na jednym piśmie. Jeśli dodatkowy urlop macierzyński będzie wykorzystywała tylko matka, informację taką należy umieścić we wniosku podając jednocześnie numer PESEL ojca.

Niezależnie jednak od urlopu macierzyńskiego i macierzyńskiego dodatkowego, zatrudnionemu ojcu dziecka przysługują 2 tygodnie urlopu ojcowskiego oraz 2 dni urlopu okolicznościowego z okazji urodzenia się dziecka. Liczba dni nie ulega zmianie bez względu na ilość dzieci rodzonych przy jednym porodzie.

Po zakończeniu podstawowego urlopu macierzyńskiego, kobieta jeśli taka będzie jej wola, może wrócić do pracy, korzystając z dodatkowego urlopu w niepełnym wymiarze, i wykonywać pracę w części nieprzekraczającej ½ etatu. Aby podjąć pracę należy złożyć stosowny wniosek do pracodawcy, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed przystąpieniem do niej, podając jednocześnie wymiar czasu i okres przez jaki zamierza się z tego prawa korzystać. Pracodawca zobowiązany jest uwzględnić wniosek, chyba, że za jego akceptacją nie przemawia celowość lub charakter wykonywanej pracy. Wtedy musi on na piśmie poinformować swoją pracownicę o powodzie odrzucenia wniosku. Na takich samych zasadach możliwe jest wykorzystanie urlopu rodzicielskiego.
Jeśli kobieta pobierająca zasiłek macierzyński prowadzi działalność gospodarczą, nie ma przeszkód w wykonywaniu przez nią pracy zarobkowej nawet w okresie urlopu podstawowego. Ważne jednak, aby przez cały ten czas opłacana była składka zdrowotna do ZUS.