Umowa zlecenia

Umowa zlecenia – umowa cywilnoprawna, uregulowana art. 734-751 Kodeksu cywilnego. Do umowy zlecenia nie znajdują zastosowania przepisy Kodeksu pracy ze względu na brak nawiązania stosunku pracy.

Przedmiotem umowy zlecenia jest wykonanie określonej w umowie czynności prawnej. Czynność taka może zostać wykonana odpłatnie lub nieodpłatnie. Wynagrodzenie za wykonanie czynności powinno znajdować się w treści umowy. W przypadku wykonania nieodpłatnego, brak wynagrodzenia także powinien zostać zapisany w umowie. Ze względu na to, że domniemywa się, że za wykonanie zlecenia zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie, brak dokładnych regulacji w umowie na ten temat powoduje, że wynagrodzenie powinno być odpowiednie do wykonanej pracy. Określenie odpowiedniego wynagrodzenia zawiera w sobie stopień skomplikowania czynności, czas poświęcony aby ją wykonać, a także kompetencje zawodowe zleceniobiorcy. Kodeksowa definicja umowy zlecenia nie określa zleceń, które dotyczą wykonania czynności faktycznych.

Stronami umowy zlecenia mogą być zarówno osoby fizyczne jak i prawne. Warunkiem koniecznym jest posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych. Stronami umowy są zleceniodawca, czyli osoba zlecająca wykonanie przedmiotu umowy oraz zleceniobiorca, zobowiązujący się wykonać określoną czynność prawną.

Umowa zlecenia, w przeciwieństwie do umowy o dzieło, podobnie jak umowa o pracę, jest umową starannego działania. Z tego faktu wynika, że zleceniobiorca nie jest zobowiązany aby jego działania odniosły określony rezultat. Zleceniobiorca jest jedynie zobowiązany dołożyć wszelkich starań, aby tak się stało. Z tego też względu, umowa zlecenia przypomina nieco umowę o pracę.

Jako, że Kodeks pracy nie znajduje zastosowania do umowy zlecenia, treść umowy, w przeciwieństwie do umowy o pracę, nie musi być zawarta w formie pisemnej. Umowa zlecenia może zostać zawarta w dowolnej formie, podobnie jak wszystkie jej zmiany. Oczywiście jednak zawarcie jej na piśmie jest najlepszym rozwiązaniem.

W przeciwieństwie do umowy o pracę, w umowie zlecenia brak jest warunku podporządkowania się i pozostawania w dyspozycji zlecającego. Zleceniobiorcę obowiązuję jedynie te warunki, które zostały ujęte w treści umowy. Ponadto jeśli strony tak postanowią, zleceniobiorca nie musi wykonywać przedmiotu umowy osobiście. W tym celu może korzystać z podwykonawców. Za wybór podwykonawców odpowiedzialny jest zleceniobiorca. Domyśle jednak uznaje się, że wykonanie określonej czynności powinien wykonać zobowiązany, czyli zleceniobiorca.

Termin oraz miejsce wykonania umowy ustalane są przez strony umowy w sposób swobodny. Jednak ze względów praktycznych, często zdarza się, że zleceniobiorcy wykonują zlecenia zgodnie z bieżącymi zaleceniami zleceniodawcy. Należy jednak pamiętać, że określenie w umowie warunku podporządkowania się, wykonania zlecenia osobiście, odpłatnie, a także w określonym miejscu i czasie, sprawia, że umowa zlecenia jest faktycznie umową o pracę. Z tego też powodu Inspektorat Pracy może nałożyć na zleceniodawcę grzywnę, ponieważ zgodnie z art. 281 pkt. 1 Kodeksu pracy, zachowanie takie jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.

Wypowiedzenie umowy zlecenia może być dokonane w dowolnym czasie przez jedną ze stron. Art. 746 Kodeksu cywilnego nakłada jednak na zleceniodawcę obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez zleceniobiorcę, związanych z przedmiotem umowy. Jeśli zlecenie jest wykonywane odpłatnie, zleceniodawca musi także wypłacić zleceniobiorcy wynagrodzenie odpowiadające wykonanej przez niego czynności, przed wypowiedzeniem umowy. Jeśli zleceniodawca wypowiedział umowę bez ważnego, wyraźnie określonego powodu, jest on także zobowiązany do naprawy ewentualnych szkód jakie poniósł zleceniobiorca. Jeżeli zlecenie było odpłatne, w przypadku wypowiedzenia umowy bez wyraźnego i ważnego powody, także zleceniobiorca jest odpowiedzialny za szkodę poniesioną przez zleceniodawcę.

Odprowadzanie składek ZUS przez zleceniodawcę jest obowiązkowe, jeśli umowa zlecenia jest zawierana z osobami nie odprowadzającymi składek z innych tytułów rodzących taki obowiązek. Jeżeli stronami umowy są pracodawca oraz pracownik, pracodawca powinien sumować przychody z obydwu umów. Zsumowany przychód jest podstawą do obliczenia kwoty składki do odprowadzenia. Jeżeli jednak zleceniobiorca nie jest ubezpieczony z tytułu innych działań, wtedy opłacanie składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe jest obligatoryjne, a składek ubezpieczenia chorobowego dobrowolne. Wykonywanie zlecenia w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy wiąże się z koniecznością odprowadzania także składek ubezpieczenia wypadkowego. Bezwzględna jest natomiast konieczność opłacania składki zdrowotnej. Obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentownego nie ma zastosowania dla osób uczących się, które nie osiągnęły 26 roku życia.

Podstawą prawną dochodzenia roszczeń są przepisy kodeksu cywilnego. Dlatego też wszelkie roszczenia z tytułu umowy zlecenia są dochodzone przed sądem cywilnym i przysługują obydwu stronom. Roszczenia przedawniają się pod dwóch latach.