Spółka komandytowa

Spółka komandytowa – jeden z rodzajów spółki osobowej, określonej przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Dz.U.2013.1030). Jej celem jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia, jest nim komplementariusz, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona. Wspólnikiem o ograniczonej odpowiedzialności jest komandytariusz.

W sprawach dotyczących spółki komandytowej, które nie są uregulowane Kodeksem spółek handlowych, stosuje się przepisy dotyczące spółki jawnej.

Firma, czyli nazwa spółki komandytowej, powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego komplementariusza, a także dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”. Dopuszcza się używanie w obrocie skrótu „sp. k.”. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać jej pełną nazwę, z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowa”. Nazwisko komandytariusza, którego odpowiedzialność jest ograniczona, nie może być użyte w firmie spółki komandytowej. Umieszczenie go w nazwie spółki spowoduje wzrost jego odpowiedzialności wobec osób trzecich, tak jakby był komplementariuszem.

W umowie spółki komandytowej powinny być zawarte następujące informacje:

• firma i siedziba spółki,
• przedmiot działalności spółki,
• czas trwania spółki, o ile jest określony,
• oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego ze wspólników oraz ich wartość,
• suma komandytowa, czyli określony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec osób trzecich.

Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Wkład komandytariusza do spółki, czyli wspólnika którego odpowiedzialność wobec wierzycieli jest ograniczona, może mieć charakter pieniężny bądź niepieniężny. Ten drugi nazywana się aportem. W przypadku wniesienie przez komandytariusza w całości lub w części wkładu niepieniężnego, umowa spółki musi określać przedmiot takiego świadczenia, jego wartość oraz osobę wspólnika, która wnosi aport. Przy tym nie może stanowić wkładu niepieniężnego zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenie usług na rzecz spółki, w tym usług świadczonych przy powstaniu spółki. Wyjątek stanowi sytuacja, w której suma innych wkładów wniesionych przez komandytariusza jest wyższa od wysokości sumy komandytowej.

Jeśli umowa nie stanowi inaczej, wkład wniesiony przez komandytariusza może być niższy od sumy komandytowej. Jednak wspólnicy nie mogą postanowić o całkowitym zniesieniu obowiązku wniesienia wkładu przez komandytariusza. Postanowienie takie jest nieważne.

Powstanie spółki komandytowej odbywa się z chwilą wpisania jej do Krajowego Rejestru Sądowego, a odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki po jej zawiązaniu, ale przed wpisem do rejestru jest solidarna.

Zgłoszenie spółki komandytowej do Krajowego Rejestru Sądowego powinno zawierać następujące informacje:

• firmę, siedzibę i adres spółki,
• przedmiot jej działalności,
• nazwiska i imiona w przypadku osób fizycznych, lub nazwy (firmy) w przypadku osób prawnych komplementariuszy, a także odrębnie nazwiska i imiona lub nazwy (firmy) komandytariuszy,
• jeśli istnieją okoliczności ograniczające zdolność wspólnika do czynności prawnych, wskazanie tych okoliczności,
• sposób reprezentacji spółki, w tym nazwiska i imiona osób upoważnionych do jej reprezentowania,
• określenie wysokości sumy komandytowej.

Sądowi rejestrowemu należy niezwłocznie zgłaszać wszelkie zmiany dotyczące wymienionych powyżej danych.

Odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania spółki wobec osób trzecich nie może przekraczać wysokości sumy komandytowej oraz musi mieścić się w zakresie wniesionego przez niego wkładu. Zmniejszenie sumy komandytowej, nie wpływa na roszczenia wierzycieli, których wierzytelności powstały przed chwilą wpisania zmiany do rejestru. Każdy kto przystępuje do spółki w charakterze komandytariusza, odpowiada za jej zobowiązania istniejące w chwili wpisania go do rejestru.

W przypadku jeśli umowa spółki dopuszcza przystąpienie do niej nowego komplementariusza, może się to odbyć poprzez uzyskanie przez wspólnika działającego do tej pory w roli komandytariusza, statusu komplementariusza lub przez przystąpienie osoby trzeciej do spółki w charakterze komplementariusza. Przyjęcie nowej osoby musi się odbyć za zgodą wszystkich wspólników.

Spółkę reprezentować może komplementariusz lub komplementariusze, o ile nie zostali pozbawieni tego prawa na mocy orzeczenia sądu lub umowy spółki. Komandytariusz natomiast może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Jeżeli komandytariusz dokona czynności prawnej nie ujawniając swojego pełnomocnictwa lub jeśli czynności takich dokona nie posiadając umocowania lub przekraczając jego zakres, odpowiada za skutki tych czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia. Zapisy umowy niezgodne z przepisami dotyczącymi odpowiedzialności wobec osób trzecich, nie wywołują wobec nich skutków prawnych.

Do praw komandytariusza należy żądanie opisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądanie dokumentów księgowych, w celu sprawdzenia ich rzetelności. Sąd rejestrowy może na wniosek komandytariusza, kiedy jest to uzasadnione ważnymi powodami, zarządzić udostępnienie mu dokumentów księgowych wraz ze sprawozdaniem finansowym. Umowa spółki nie może ograniczyć ani wyłączyć tych uprawnień.

Nie należy do praw ani obowiązków komandytariusza prowadzenie spraw spółki, o ile jej umowa nie stanowi inaczej. W sprawach przekraczających zwykły zakres czynności spółki komandytowej, wymagana jest zgoda komandytariusza. Jeśli komandytariusz zbywa ogół praw i obowiązków mu przysługujących, na nabywcę nie przechodzą uprawnienia do prowadzenia spraw spółki.

Zysk spółki przypadający komandytariuszowi jest proporcjonalny do wkładu rzeczywiście przez niego wniesionego. Zasadę tę może zmienić umowa spółki. W pierwszej kolejności zysk komandytariusza za dany rok obrotowy zalicza się na uzupełnienie wkładu rzeczywiście przez niego wniesionego do wysokości wkładu umówionego. W razie wystąpienia wątpliwości udział komandytariusza w stracie spółki ogranicza się do wartości wniesionego przez niego wkładu.

Śmierć komandytariusza nie powoduje rozwiązania spółki, a jego spadkobiercy powinni wskazać upoważnioną do wykonywania ich praw.