Spółka jawna

Spółka jawna (sp. j.) – spółka osobowa prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i niebędąca inna spółką handlową. Spółka jawna jest jednostką prawna nieposiadającą osobowości prawnej (ułomna osoba prawna). Spółka jawna posiada swój majątek, stanowiący wkłady wniesione do spółki, a także mienie, które zostało nabyte przez spółkę w trakcie jej istnienia.

Warunkiem legalności spółki jawnej jest jej zarejestrowanie w rejestrze handlowym i przestrzeganie reguł oznaczenia firmy. Nazwa spółki – czyli firma, musi zwierać nazwiska wszystkich jej wspólników. Dopuszczalne jest również zawarcie w firmie nazwiska i pierwszej litery imienia jednego lub kilku członków spółki ze wskazaniem spółki. Najczęstszym powodem zawiązania spółki jawnej jest prowadzenie działalności gospodarczej na większą skalę. Z uwagi jednak na koszty rejestracji częściej spotykaną formą prowadzenia działalności jest spółka cywilna.

Podstawę prawną zasad działania spółki prawnej określa kodeks spółek handlowych:

Art. 22

§1. Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.

§2. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką z uwzględnieniem art. 31

Stworzenie spółki jawnej

Spółka jawna może zostać zawiązana przez dwóch lub więcej wspólników w celu prowadzenia przedsiębiorstwa. Zasady zakładania tego rodzaju spółki są niemalże tożsame z zasadami tworzenia spółki cywilnej. Spółka jawna może zostać utworzona poprzez:

Zawarcie umowy pomiędzy wspólnikami

• Przekształcenie ze spółki cywilnej na podstawie art. 26 §4 Kodeksu Spółek Handlowych
• Przekształcenie z dowolnej spółki handlowej na podstawie art. 551 Kodeksu Spółek Handlowych
• Warunkiem koniecznym aby umowa była ważna jest zawarcie spółki jawnej na piśmie.

Umowa spółki jawnej musi zawierać następujące informacje:

• Nazwę (firmę) spółki i jej siedzibę
• Wkłady wnoszone przez wszystkich wspólników oraz ich wartość
• Przedmiot działania spółki
• Czas trwania spółki jeśli nie została ona zawiązana na czas nieokreślony

Natomiast zgłoszenie spółki do Krajowego Rejestru Sądowego wymaga podania:

• Firmy, siedziby i adresu spółki
• Przedmiotu działalności
• Nazwisk, imion lub firmy wspólników a także ich adresów korespondencyjnych
• Nazwisk i imion osób upoważnionych do reprezentowania spółki i zakresu ich kompetencji
• Złożonych przed sądem lub potwierdzonych notarialnie osób upoważnionych do reprezentowania spółki

Wkłady do spółki

Zawiązując spółkę jawną każdy wspólnik jest zobowiązany do wniesienia wkładu. Wkład może przyjmować postać pieniężną, prawa własności lub innych praw do nieruchomości lub rzeczy ruchomych, praw obligatoryjnych oraz innych, także niematerialnych części majątkowych. Oprócz tego wkładem mogą zostać również praca lub usługi świadczone na rzecz zawiązanej spółki, z wyjątkiem prowadzenia spraw spółki.

Finanse spółki jawnej

Umowa spółki powinna zawierać zasady podziału zysków oraz zasady finansowania poniesionych strat. Jeśli jednak nie zostały one określone w umowie, każdy ze wspólników ma jednakowe prawa, co w praktyce oznacza równy podział zysków oraz koszty strat. Umowa spółki nie może wykluczać żadnego ze wspólników z zysków. Może natomiast zwalniać go z udziału w finansowaniu strat. Za termin wypłacania zysków przyjęło się koniec roku obrotowego.

Reprezentowanie spółki

Ze względów praktycznych wieloosobowe spółki, dla spraw na zewnątrz przedsiębiorstwa, powierzają pełnomocnictwo lub prokurencję wybranym przez wspólników osobom. Zasady oraz zakres pełnomocnictwo określony jest w takim przypadku w umowie spółki lub podpisanej później uchwale.

Oprócz tego prowadzenie spraw spółki można również powierzyć, na mocy uchwały, jednemu lub kilku wspólnikom. W tym czasie reszta wspólników jest wyłączona z prowadzenia spraw spółki w tym samym zakresie. Jeśli umowa spółki lub jej późniejsze ustawy nie określają osoby odpowiedzialnej za prowadzenie spółki lub nie nadają pełnomocnictwa, wtedy każda czynność musi zostać zaakceptowana przez wszystkich wspólników, z wyjątkiem sytuacji , w których podjęcie decyzji za wiedzą wszystkich byłoby niemożliwe i narażałoby spółkę na straty.

Odpowiedzialność za straty

Zgodnie z prawem za straty spółki oraz jej zobowiązania odpowiadają wszyscy jej członkowie, na równych zasadach, niezależnie od wartości wkładów. Oprócz tego zastosowanie ma tu również zasada subsydiarności, która określa, że egzekucję z majątku wspólnika, można prowadzić wyłącznie jeśli egzekucja majątku spółki nie będzie skuteczna.