Spółka cywilna

Spółka cywilna jest formą prowadzenia działalności gospodarczej przez dwóch lub więcej przedsiębiorców. W odróżnieniu od spółek, których funkcjonowanie reguluje kodeks spółek handlowych, spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, nie jest jednostką organizacyjną, nie posiada podmiotowości prawnej. Cel jej zawiązania może być zarówno zarobkowy jak i niezarobkowy. Regulacje dotyczące spółki cywilnej zawarte są w kodeksie cywilnym w księdze zobowiązań.

Umowa spółki powinna zostać zawarta na piśmie, a o fakcie jej zawiązania należy powiadomić urząd skarbowy, w terminie do 14 dni od dnia zawarcia umowy. Spółka podlega również obowiązkowi zgłoszenia w urzędzie statystycznym, celem przyznania jej numeru REGON.

Podmiotami prawa w tym przypadku są wspólnicy spółki cywilnej, w związku z tym spółka nie ma własnego mienia. Nabywane przez nią prawa i zobowiązania są w rzeczywistości prawami i zobowiązaniami zaciąganymi przez wspólników, i wchodzą do ich wspólnego majątku, stanowiącego ich wspólność łączną. W przypadku spółki cywilnej to wspólnicy prowadzą przedsiębiorstwo, i to oni jako przedsiębiorcy widnieją w rejestrze – Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Spółka cywilna nie może posiadać firmy. Firmę mają przedsiębiorcy tworzący taką spółkę.

Do reprezentowania spółki uprawniony jest każdy ze wspólników. Dotyczy to czynności zwykłego zarządu, co do których pozostali wspólnicy nie zgłaszają sprzeciwu. Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jest solidarna i obejmuje zarówno majątek wspólny, jak i majątek indywidualny. Prawo do udziału w stracie i w zyskach jest równe dla wszystkich wspólników, chyba że w umowie spółki ustalono inaczej, przy czym możliwe jest wyłączenie udziału wspólnika w starcie, nie można natomiast wyłączyć go z udziału w zyskach.

Spółkę można zawiązać na czas określony lub nieokreślony, jednak z ważnych powodów może ona zostać rozwiązana przed czasem na mocy orzeczenia sądu, na wniosek jednego ze wspólników. W takim trybie spółka ulega rozwiązaniu z dniem ogłoszenia upadłości wspólnika.

Jeżeli umowa spółki została zawarta na czas nieoznaczony, wspólnik może wystąpić ze spółki poprzez wypowiedzenie swojego wkładu. Musi tego dokonać najpóźniej na 3 miesiące przed końcem roku obrachunkowego. W tej sytuacji pozostali wspólnicy zobowiązani są do zwrotu wkładów, w naturze w formie rzeczy oddanych do używania lub w pieniądzu jako sumę wkładu oznaczoną w umowie lub wartość wkładu z chwili wniesienia. Ponadto wylicza się wartość majątku spółki, który jest następnie wypłacany w wysokości udziału w zyskach.

Udział wspólnika spółki cywilnej może wypowiedzieć także jego wierzyciel. Aby takie wypowiedzenie było skuteczne, muszą wystąpić następujące przesłanki: bezskutecznie prowadzona egzekucja w ciągu ostatnich 6-u miesięcy, musi to być wierzyciel osobisty, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi w sytuacji wypowiedzenia udziału lub wystąpienia ze spółki. Długość terminu wypowiedzenia przysługująca wierzycielowi osobistemu wynosi 3 miesiące, lub mniej o ile krótszy termin został przewidziany w umowie.