Sąd arbitrażowy
Sąd arbitrażowy jest metodą rozwiązywania sporów bez udziału sądów powszechnych, a kompetencje sądu powierzone są bezstronnemu specjaliście. Metoda ta jest alternatywą dla długotrwałych i kosztownych procesów sądowych, ponadto cechuje ją poufność postępowania, które w przypadku sporów w sądach gospodarczych są jawne. Wybór arbitrów należy do stron, które do dyspozycji mają listę specjalistów w poszczególnych, wąskich dziedzinach.
Wyboru takiej formy załatwienia spornej kwestii można dokonać już na etapie zawierania umowy, czy kontraktu, umieszczając w nich klauzulę arbitrażową, zgodnie z którą wszelkie spory wynikające z danego stosunku prawnego, rozwiązywane będą przez Sąd Arbitrażowy, ze wskazaniem miejsca arbitrażu, języka w jakim procedura będzie przeprowadzana, a także systemu prawnego w oparciu o który arbiter wyda wyrok.
Każdy sąd arbitrażowy ustala własny cennik za oferowane usługi. Ceny wahają się od 3-7 % wartości przedmiotu sporu w mniejszych sądach, do 70% kosztów pobieranych przez sądy powszechne, a te rosną wraz ze wzrostem wartości przedmiotu sporu. Dodatkowym kosztem jest wynagrodzenie arbitra, które nie jest naliczane godzinowo, a zazwyczaj stanowi jakiś procent opłaty arbitrażowej.
Polska jest jednym z krajów, który ponad 50 lat temu ratyfikował umowę międzynarodową, tzw. konwencję nowojorską, o uznaniu oraz wykonywaniu orzeczeń arbitrażowych wydanych poza granicami kraju, dlatego stale rośnie liczba sporów międzynarodowych rozwiązywanych za pomocną arbitrażu. Oznacza to również, że wyroki polskiego Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej podlegają wykonaniu w innych krajach, które konwencję przyjęły.
W Polsce arbitraż funkcjonuje w oparciu o profesjonalna organizację, a przykładami stałych Sądów Arbitrażowych są między innymi Sąd Arbitrażowy przy Krajowej izbie Gospodarczej, który mieści się w Warszawie, Sąd Arbitrażowy przy Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, czy Sąd Arbitrażowy przy Wielkopolskiej Izbie Przemysłowo – Handlowej w Poznaniu.
Na arenie międzynarodowej natomiast funkcjonuje między innymi Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy (International Court of Arbitration ICC), Amerykańskie Stowarzyszenie Arbitrażowe (American Arbitration Association), Londyński Sąd Arbitrażu Międzynarodowego (London Court of International Arbitration), czy Międzynarodowy Sportowy Sąd Arbitrażowy w Lozannie.
