Państwowa Inspekcja Sanitarna

Państwowa Inspekcja Sanitarna (SANEPID) – instytucja powołana na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jednolity: Dz. U. 2011, Nr 212, poz. 1263, z późniejszymi zmianami), której głównym celem jest realizacja zadań obejmujących zagadnienia zdrowa publicznego.

Nacisk jest położony na sprawowanie kontroli nad warunkami:

• higieny pracy w zakładach pracy,
• higieny procesów nauczania i wychowania,
• higieny wypoczynku i rekreacji,
• higieny środowiska,
• higieny radiacyjnej,
• zdrowotnymi, żywienia i przedmiotów użytkowych z tym związanych,
• higieniczno-sanitarnymi, które powinien spełniać personel medyczny, sprzęt i pomieszczenia, używane do udzielania świadczeń zdrowotnych.

Celem działań podejmowanych przez SANEPID jest ochrona ludzkiego zdrowia, przed szkodliwym wpływem czynników środowiskowych, a także zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zawodowych i zakaźnych oraz prowadzenie działalności oświatowej w tym zakresie. Do szczegółowych zadań SANEPIDU należą między innymi:

• opiniowanie projektów zagospodarowania przestrzennego na poziomie jednostek terytorialnych, w tym opiniowanie warunków zabudowy pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych,
• opiniowanie pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych planów budowy oraz zmian sposobów użytkowania budynków, a także innych obiektów budowlanych oraz stosowanych przy ich budowaniu technologii i materiałów,
• dopuszczanie do użytku obiektów budowlanych, statków morskich i powietrznych, środków komunikacji lądowej.

W ramach działań polegających na bieżącym nadzorze sanitarnym, których zakres obejmuje kontrola przestrzegania przepisów w zakresie wymagań higienicznych i zdrowotnych, wymienić należy w szczególności:

• kontrolę higieny środowiska, ze szczególnych naciskiem na wodę przeznaczoną do spożycia, powietrza w pomieszczeniach, przeznaczonych na pobyt ludzi, wód gruntowych i gleby,
• kontrola utrzymywania należytego stanu higieny w zakładach pracy, nieruchomościach, instytucjach i obiektach użyteczności publicznej, dróg, ulic, a także transportu kolejowego, morskiego, lądowego i lotniczego,
• kontrolę warunków produkcji, transportu, sprzedaży i przechowywania żywności oraz żywienia zbiorowego,
• kontrola jakości zdrowotnej żywności,
• warunków produkcji i obrotu przedmiotów przeznaczonych do kontaktu z żywnością lub kosmetykami, a także elementów tych przedmiotów,
• kontrola warunków środowiska pracy, w celu zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych mających związek z nieodpowiednimi warunkami pracy,
• poziom higieny pomieszczeń i sprzętów wykorzystywanych w instytucjach oświatowych i pochodnych, a także w ośrodkach wypoczynkowych,
• kontrolę substancji chemicznych, poprzez nadzór nad przestrzeganiem przez producentów, importerów i dystrybutorów szczegółowych przepisów z tym związanych, tj. ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach, a także rozporządzeń Wspólnoty Europejskiej,
• kontrola przestrzegania przepisów dotyczących obrotu środkami biobójczymi oraz substancjami czynnymi, a także wymagań ujętych w przepisach szczegółowych dotyczących zawartości określonych substancji w dymie papierosowym.

W ramach zapobiegania i i zwalczania chorób SANEPID zajmuje się między innymi:

• dokonywaniem analiz epidemiologicznych,
• opracowywaniem planów działań zapobiegawczych i przeciw-epidemiologicznych,
• ustalaniem terminów i zakresów szczepień,
• planowaniem i organizowaniem sanitarnego zabezpieczenia granic kraju,
• wydawaniem decyzji o stwierdzeniu lub braku stwierdzenia choroby zawodowej,
• poradnictwem w zakresie związanym ze sprawami sanitarno-epidemiologicznymi.

Instytucja SANEPIDU podlega bezpośrednio Ministrowi Zdrowia. Kieruje nią Główny Inspektor Sanitarny, będący centralnym organem administracji rządowej, który swoje zadania wykonuje przy pomocy Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Ponadto na terenie kraju działają Państwowi Inspektorzy Sanitarni, kierujący działaniem stacji sanitarno-epidemiologicznych. Stacje mają status zakładu leczniczego. W każdym z województw działa wojewódzka stacja sanitarno-epidemiologiczna. Podlegają jej stacje powiatowe i graniczne.