Medycyna pracy

Medycyna pracy jest dziedziną, zajmującą się badaniem wpływu środowiska pracy na zdrowie pracowników, diagnostyką, leczeniem i profilaktyką chorób zawodowych. Lekarze medycyny pracy zajmują się także wykonywaniem badań okresowych, wstępnych czy kontrolnych pracowników, których koszty zobowiązany jest pokrywać pracodawca.

W zakresie badań z dziedziny medycyny pracy leżą także badania specjalistyczne, przeznaczone dla konkretnych grup zawodowych, jak kierowcy, marynarze, policjanci, płetwonurkowie, a także badania osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na broń. Lekarze medycyny pracy zobowiązani są również do udzielania pracownikom wszelkich wskazówek, co do sposobów zapobiegania niekorzystnym zmianom w stanie zdrowia spowodowanych warunkami pracy.

W ramach tzw. służby medycyny pracy realizowane są zadania z zakresu:

• ograniczania szkodliwego wpływu pracy na zdrowie poprzez współpracę z pracodawcą w zakresie rozpoznawania i oceny czynników mających negatywny wpływ na zdrowie pracowników, ocena ryzyka związanego z pracą,
• udzielanie zarówno pracodawcom jak i pracownikom porad w zakresie ergonomii, fizjologii i psychologii pracy,
• sprawowanie profilaktycznej opieki zdrowotnej, poprzez wykonywanie badań, ocenę możliwości pracownika do wykonywania danego zawodu, prowadzenie działalności konsultacyjnej, diagnostycznej, wykonywanie szczepień ochronnych czy monitorowanie stanu zdrowia osób pracujących a znajdujących się w grupie szczególnego ryzyka, czyli np. wykonujących pracę w warunkach przekraczających normy higieniczne,
• w razie konieczności prowadzenie rehabilitacji,
• inicjowanie i realizacja promocji zdrowia, profilaktyki i programów prozdrowotnych.

Dla właściwego wykonywania zadań z zakresu medycyny pracy, poza współpracą z pracodawcami niezbędna jest współpraca z organizacjami pracowniczymi, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Państwową Inspekcją Pracy i Państwową Inspekcją Sanitarną. Współpraca ta polega między innymi na wzajemnej wymianie informacji o zagrożeniach zdrowia występujących w miejscach pracy, uczestniczenia w różnego rodzaju inicjatywach prozdrowotnych, i realizowaniu programów promocji zdrowia, wyborem form opieki zdrowotnej i wdrażaniem odpowiednich rozwiązań.

Obecnie coraz silniejsza jest tendencja, aby rozszerzyć zakres pojęcia medycyna pracy, do terminu „zdrowie zawodowe”, co miałoby zawierać w sobie wszelkie działania, mające na celu promowanie i utrzymywanie najwyższego poziomu sprawności fizycznej, psychicznej i dobrego samopoczucia u wszystkich pracowników. Staroświeckie podejście do medycyny pracy rozumiane jest bowiem głównie jako opieka medyczna, ukierunkowana na obniżenie ryzyka związanego z występowaniem zagrożeń w miejscu pracy.