Reglamentacja działalności gospodarczej to wszelkie ograniczenia działalności gospodarczej nakładane na przedsiębiorców, np. licencje (np. na eksport), koncesje, zezwolenia czy wpis do rejestru działalności regulowanej. Tego rodzaju ograniczenia wolności działalności gospodarczej zostały określone w art. 20 Konstytucji, a także w ustawach, w tym m.in. w art. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. Wprowadzono je ze względu na ważny interes publiczny, jakim jest ochrona zdrowia i życia, ochrona środowiska i bezpieczeństwo.
Zakres tych różnego rodzaju władczych działań państwowych, które podejmowane są przez organy publiczne i mają na celu ograniczenie samodzielności przedsiębiorców bądź innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą obejmuje głównie własności prywatne.
Podstawową funkcją reglamentacji jest celowe kształtowanie działalności gospodarczej, np. poprzez udzielenie licencji, zezwolenia czy koncesji. Ograniczenie samodzielności decyzyjnej oraz wolności gospodarczej, a tym samym wyraźna ingerencja państwa w sferę gospodarki ma za zadanie wywołać pożądane skutki z punktu widzenia interesu publicznego. Reglamentacja działalności gospodarczej dotyczy procesu produkcji, czyli wykonywania świadczonych usług i ma na celu ochronę interesu obywateli (przede wszystkim konsumentów przed monopolistycznymi praktykami ), a także interesu gospodarki państwa.
Dzięki ograniczeniom reglamentacyjnym nałożonym przez ustawę ochronie podlegają takie dobra jak:
- wolna konkurencja, ograniczenia antymonopolowe
- interesy gospodarcze państwa, ograniczenia w publicznym obrocie papierów wartościowych, koncesje, licencje, zezwolenia , zakazy transferu technologii
- wyczerpywalne zasoby naturalne kraju, a także ograniczenia rybołówstwa czy też kontyngenty upraw
- interesy zewnętrzne, polityczne państwa oraz różnego rodzaju embarga i ograniczenia obrotu towarowego z zagranicznymi krajami wynikające z celów politycznych państwa
- zasady współżycia społecznego i interesy konsumentów , certyfikacja, normalizacja, ceny, a także ograniczenia antymonopolowe i te w działalności ubezpieczeniowej, maklerskiej, bankowej, turystycznej, obrotu nieruchomościami
- prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego związane z kontyngentami, automatyczną i nieautomatyczną rejestracją obrotu ceny, ograniczeniami antymonopolowymi
Organami naczelnymi, reglamentacyjnymi są:
- minister właściwy w sprawach gospodarki, zajmujący sięm.in. problemami współpracy gospodarczej z zagranicą, energetyką, certyfikacji, działalności gospodarczej czy własności przemysłowej
- Komisja Papierów Wartościowych i Giełd
- prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
- prezes państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń
- prezes Urzędu Regulacji Energetyki
